معرفی جایزه

1402/11/15 یکشنبه معرفی جایزه
تفکر تشکیل جایزه ملی کیفیت ایران در سال ۱۳۸۱ شکل گرفت. به همین منظور کمیته‌ای متشكل از کارشناسان مدیریت کیفیت کشور جهت تدوین مطالعات راه‌اندازی جایزه ملی کیفیت ایران تشکیل گردید. مدل‌های جوایز گوناگون کیفیت دنیا ازجمله مدل‌های مالکوم بالدریج، بنیاد کیفیت اروپا و جایزه دمینگ موردبررسی قرار گرفت و یافته‌ها در قالب گزارش اولیه‌ای تهیه شد که در آن كميته نحوه شکل‌گیری جایزه ملی کیفیت ایران را ارائه نمود. طرح شکل‌گیری جایزه ملی کیفیت ایران توسط ریاست وقت سازمان به شورای عالی استاندارد ارائه و در تاریخ ۱۵/۳/1381 در اجلاسیه یکصد و دومین شورا، تشکیل جایزه ملی کیفیت ایران تصویب و جهت اجرا به سازمان ملی استاندارد ایران ابلاغ گردید.




 در پی ابلاغ مصوبه فوق، شورای سیاست‌گذاری جایزه ملی کیفیت ایران، کمیته فنی و دبیرخانه این جایزه در سازمان ملی استاندارد ایران تشکیل و طی جلسات متعدد مدل بنیاد کیفیت اروپا (EFQM) به‌عنوان الگوی مدل جایزه ملی کیفیت ایران انتخاب شد؛ و در یک روز مشخص جلسه اختتامیه که زمان آن بر اساس صلاحدید رئیس شورای سیاست‌گذاری تعیین می‌گردد و از فعالان عرصه كيفيت و برگزیدگان سطوح کیفیت جایزه ملي كيفيت تقدیر به عمل می‌آید.

جايزه ملي كيفيت ايران 4 دوره بر اساس مدل بنياد كيفيت اروپا (EFQM) برگزار شد.
در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ باهدف طراحی مدلی جدید فرآيند ارزيابي و اعطاي جایزه برگزار نشد. از سال ۱۳۸۷، مدل جدید جایزه ملی کیفیت به نام ‹‹مدل جایزه ملی کیفیت ایران (INQA) ›› به‌صورت اقتباسی تدوین وجهت اجرا در سطح ملي ابلاغ شد اما در سال‌های 1399 و 1400 به دلیل شیوع پاندمی کرونا برگزاری جایزه ملی کیفیت متوقف شد.

با تصویب قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد در مجلس شورای اسلامی مصوب 11/7/1396 و تائید قانون در مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورخ 4/9/1396 و ابلاغ آن از سوی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 2/10/1396 فصلی جدید در کیفیت و استانداردسازی در کشور آغاز گردید. بر اساس بند 20 از ماده 7 این قانون:
بند 20 از ماده 7 وظایف و مأموریت‌های سازمان ملی استاندارد ایران:
  • وظیفه تعیین جایزه ملی کیفیت و برگزاری مراسم مربوطه و اعطای جایزه مزبور به‌عنوان مرجع رسمی این وظیفه در کشور
تبصره-برگزاری هرگونه همایش، هم‌اندیشی (سمینار) و عناوین مشابه با موضوع استاندارد و کیفیت در کشور منوط به کسب مجوز از سازمان می‌باشد.


مالكيت استفاده و بهره‌برداری از مدل جايزه ملي كيفيت ايران در انحصار و اختيار كامل سازمان ملي استاندارد ايران است و در دولت مردمی سیزدهم با رویکردی تحولی در سازمان ملی استاندارد ایران ضرورت تدوین مدلی بومی به‌منظور تحول در جایزه ملی کیفیت ایران تحت عنوان "مدل کیفیت جهان اسلام" با محوریت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایجاب می‌نماید.
در این راستا تدوین مدل مبتنی بر دانش تخصصی روز و همچنین با تکیه‌بر مبانی فکری اسلامی و ارزش‌های بنیادین انقلاب اسلامی، ظرفیت‌های جهان اسلام، منویات امامین انقلاب، اسناد بالادستی نظام مقدس جمهوری اسلامی و... انجام‌شده و مبنای جایزه ملی کیفیت ایران قرار می‌گیرد.
ازآنجایی‌که کیفیت در توسعه کشور شاخصی راهبردی محسوب شده وجهت نیل به چشم‌انداز بیست‌ساله کشور ‌در افق 1404 که جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه‌ عنصری کلیدی است، لازم است در کلیه محورهای توسعه، محصولات (اعم از کالا و خدمت) باکیفیت در کشور ارائه گردد.
جهت گسترش و توسعه اهداف کیفیت و ارتقاء سطح آن در تمامي حوزه‌های توليدي، خدماتي در سطح كشور، رویکرد مشارکت کلیه دستگاه‌های اجرایی در توسعه و پيشبرد اهداف جايزه ملي كيفيت ايران در دستور كار قرار گرفت. اين رويكرد در قالب‌بند 9 مصوبات اجلاسیه یکصد و چهارم شوراي عالي استاندارد به تصويب رسید و جهت اجرا توسط ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و رئیس شورای عالی استاندارد ابلاغ گردید.


بر اساس بند 20 از ماده 7 قانون تقویت و توسعه نظام کشور مصوب 11/7/1396 مجلس شورای اسلامی که در مورخه 4/9/1396 نیز به تائید مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید، سازمان ملی استاندارد ایران به‌عنوان مرجع رسمی تعیین جایزه ملی کیفیت و برگزاری مراسم مربوط و اعطای جایزه مزبور در کشور تعیین و ابلاغ گردید و برگزاری هرگونه همایش، هم‌اندیشی (سمینار) و عناوین مشابه با موضوع استاندارد و کیفیت در کشور منوط به کسب مجوز از سازمان ملی استاندارد ایران می‌باشد.
 ازاین‌رو با تصویب قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد و در جهت نیل به سیاست‌های اقتصادی مقاومتی مورد تأکید بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و همچنین نیل به افق 1444 سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت کشور که بر اساس آن در سال ۱۴۴۴ ایران ازنظر سطح کلی پیشرفت و عدالت، در شمار چهار کشور برتر آسیا و ده ‌کشور برتر دنیا شناخته می‌شود و دارای ویژگی‌های برجسته جامعه اسلامی و خاستگاه تمدن نوین اسلامی ایرانی است.
 دستگاه‌های اجرایی بر اساس قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد و بند 9 مصوبات 104 شورای عالی استاندارد و همچنین بند 5 مصوبات یکصد و یازده شورای عالی استاندارد ایران نيز دارای مسئولیت در زمینه ترويج و راه‌اندازی نظام ارزیابی کیفیت در دستگاه خویش و ترویج مدل جايزه و تعميق مفاهيم كيفيت و بهبود مستمر در حوزه‌های خاص خود هستند. همچنين مسئول تعيين واحدهای برتر بر اساس چارچوب نظامنامه جایزه ملی کیفیت و معرفی آنان به دبيرخانه جایزه ملی کیفیت ایران، جهت حضور در فرایند جایزه به‌صورت رسمی هستند.